زنان موفق در ایران باستان به قدری فاخر و درخشان هستند که میتونیم هرکدوم رو الگوی خودمان قرار بدیم. در این بین از هر دسته از مشاغل و زمینه های کاری وجود داره که نشان دهنده ی تمدن بسیار قوی و مدرن ایرانه. در این مقاله زنان موفق از همه ی دوره های تاریخی رو داریم. از هخامنشیان گرفته تا ساسانیان و اشکانیان و… .
خب بدون هیچ فوت وقت و معطلی ای میریم سروقت معرفی زنان موفق در ایران باستان:
هلاله، زنی از سلسله کیانیان
هلاله از اون زن های فوق العاده و هفتمین فرمانروای سلسلسه ی کیانیان بود. مدرک این ادعا کتاب تاریخی و دینی بُندَهِشن هست و اونجا گفته اسمش به جز هلاله “همای چهرآزاد” (همای وهمون) هم بود.
اسم پسر هلاله “داراب” بود. این بانو بعد از “وهومن سپندداتان” به پادشاهی رسید. خیلی هم زن دانشمند، هنرمند و مدبری بود و تونست 30سال با عدل و عدالت کشور رو مثل پل و بلبل نگه داره.
یوتاب، سردار ارتش
این بانو خواهر شخصیت مشهور کتاب های ابتدایی “آریو برزن” جنگجوی ارتش داریوش سوم بود. اون زن چیزی از داداشش کمتر نداشت و تونست مثل اون یه سردار نامدار بشه. همچنین در جنگ ایران با اسکند، یوتاب همراه آریو برزن فرماندهی بخشی از ارتش رو داشت. در این جنگ یوتاب راه اسکند رو از کوه های بختیاری میبنده. اما بخت باهاش یار نیست و یه خائن علی رغم تلاش های اون، یه راه دیگه رو به اسکندر نشون میده. اسکندر هم به ایران حمله می کنه و اون اتفاق که نباید می افته.
میگن یوتاب شاه آتروپاتان (آذربایجان) هم بود. (صدای آداش فکر میکنه منظورش حاکم اونجا میشه). تاریخ داشتن این مقام خیلی دقیق نیست. میگویند در بازه ی بزرگی که از 20 سال قبل میلاد تا 20سال پس از میلاد بود.
درهرحال هم یوتاب، هم داداش آریو برزن هردو در راه وطن کشته شدند و همیشه برای ما ایرانی ها محترم هستند.
آرتمیس دریاسالاری
آرتمیس برای یونانی ها یادآور یه الهه ست. اما برای ما ایرانی ها، یه دریاسالار قدتمنده. آرتمیس 480 سال قبل از میلاد مسیح به مقام دریاسالاری ارتش خشایار شاه رسید. اون در نبرد ما با یونان شرکت داشت و در مرزهای آبی می جنگید.
آرتمیس انقدر خوشگل بود که حتی تاریخ نویسان یونان هم ازش به زیبایی ظاهر و زیبایی شخصیت یاد کردند و گفتند یکی از بهترین زن هایی بود که اون روزها دیدند.
آتوسا، ملکه ۲۸ کشور آسیایی
آتوسا که اسمش فارسی باستان: اوتَئوثَه Utauθa و به اوستایی: هئوتسه Hutaosā بود. مدت زندگیش هم میگن از سال 475 تا 550 پس از میلاد بود. آتوسا مثل هلاله ی فرمانروا بود و در دوران هخامنشیان زندگی میکرد. آتوسا دختر کوروش، همسر داریوش اول، مسلما ملکه اش و مادر خشایار شاه بود. فرمانده هردوت، چندین بار گفته آتوسا چندین بار موقع لشکرکشی به شوهرش داریوش اول مشاوره های خوبی می داد. اصلا لشکرکشی های خیلی مشهور داریوش که همین جنگش با یونان بوده رو آتوسا فرماندهی می کرده.
(صدای آداش: در جنگ با یونان، مثل اینکه بانوان قدرتمند زیادی بودن که متاسفانه یه خائن همه ی زحماتشون رو به باد داد.)
آرتادخت، وزیر خزانهداری اشکانیان
آرتادخت وزیر خزانهداری و امور مالی دولت ایران در زمان شاهنشاهی اردوان چهارم اشکانی بود. به گفته نویسنده کتاب اشکانیان، دیاکونوف روسی خاورشناس، آرتادخت مالیات ها رو سر و سامون داد و در کل مدتی که درگیر خزانه و پول بود، حتی یه قرون هم اختلاص نکرد. و تازه باعث شد کلی وضع اقتصادی مملکت خوب بشه.
آذرآناهید، زنی در کعبه زردشت
ایشون خیلی زن بزرگی بودن، بانوی اول و ملکه ی ملکه های امپراطوری ایران در زمان شاپور اول بودن (شوهرش سلسله ی ساسانی رو پایه ایجاد کرد.) آذرناهید به قدری بزرگ و موفق بود که در کتیبه های کعبه ی زرتشت کارهایی که کرد و مشخص کرد.
پرین، گردآورنده اوستا
خب از عنوان کاملا مشخصه که پرین اهل ادب و دانش بوده و کار بزرگش چی بود!
پدرش کیقباد در سال 924 یزدگردی، پدرش به صورت پراکنده و در برگه های زیادی اوستا رو از گوشه و کنار قلمرو آریایی جمع آوری کرد. پرین هم زحمت کشید اون همه برگه رو کرد یه کتاب درست حسابی. البته تالیفات و آثار پرین همین یه دونه کتاب نیست، چندتای دیه هم بود که در آتش سوزی هایی که بعدها در حمله ها ایجاد شد، همشون از بین رفتن.
زربانو، سردار جنگجو
خب در گذشته بانوان جنگجو در تاریخ ایران کم نبود. چه در مقام سردار، چه فرمانده و چه دیگر مقام ها. همه دور هم جمع شدند و جنگیدن و ایران رو حفظ کردن. یکی از این بانوان بزرگ که به شجاعت معروف بود، زربانو هست.
میگن زربانو دختر قهرمان افسانه ای ایران رستم و خواهر بانوگشسب هست. اما اینکه یه سوارکار حرفه ای بوده و در خط مقدم نبردها، در کنار مردان به دلاوری می پرداخت. از کارهای بزرگش هم میشه به آزاد کردن زال، آذربرزین و تخوار از زندان رو نام ببرم.
کاساندان، مشاور کورش بزرگ
کاساندان یکی دیگر از زنان موفق ایران باستان بوده که واقعا جمله ی مرد بودن یه هویته نه جنسیت نقش مهمی در کشورداری داشته. اون همسر کوروش بزرگه. در واقع پس از شوهرش اون تو ایران از همه قوی تر بود. (شخص دوم مملکت)
کاساندان پادشاه 28 کشور آسیایی بود و در کنار همسرش حکمرانی می کرد. مورخینی که از یونان این بانو رو شناختن از جمله گزنفون از ایشون به نیکی و به عنوان یک فرد عالی و بااخلاق یاد کرد.
پوراندخت، شاهنشاه ایران در زمان ساسانی
این بانو زنی بود که به عنوان یه پادشاه و به طور مستقلی به تخت نشست و به بیشتر از ده تا کشور آسیایی حکومت کرد. پدرش خسرو پرویز (حکومتش هم از 590 تا 628 بود) و مادرش هم مریم یک شاهزاده خانوم بیزانسی بود. پوران دخت پادشاه عادلی بود و برای همین در دوران حکومتش کشور ایران غرق نعمات فراوان بود.
پوراندخت در نامهای به سردارانش نوشت:
فرمانروا چه مرد باشد و چه زن، مهمترین وظیفهاش این است که سرزمینش را نگه دارد و از آن محافظت کند.
آذرمیدخت، زنی که پادشاه ایران شد
آذرمیدخت سی و دومین پادشاه ساسانی در سال ۶٣١ میلادی شد. این بانو دختر خسروپرویز بود که پس از “گشتاسب بنده” بر چندین کشور آسیایی پادشاهی کرد.
شیرین، قهرمان قصههای عاشقانه
اون موقع ها که شیرین داستان شیرین و فرهاد داشت زندگی میکرد، ارمنستان بخشی از ایران بود نه یک کشور جدا. خب همونطور که میدونین، شیرین بین فرهاد و خسرو، خسرو رو انتخاب کرد و از اون صاحب چهار فرزند به نام های نستور، شهریار، فرود و مردانشاه شد. اما همه ی چهارتا بچه ش کشته شدن.
عشق شیرین به خسرو به قدری زیاد بود که وقتی خسرو مُرد. شیرین هم زهر خورد تا یک روز هم بدون عشقش زنده نمونه.
گردآفرید، گُردی هماورد سهراب
این بانو، یکی از پهلوان های بانوی ایران باستانه. تو تاریخ گفتند که دختر گژدهم هم هست. اینطور اومده که لباس مردونه پوشیده و با سهراب زورآزمایی کرد. حتی فردوسی هم از این بانو به عنوان زنی جنگجو و دلیر از سرزمین پاکان یاد میکنه.
گردآفرید از جمله جنگجویانی بود که به خاطر دلیر بودن فراوان در مرزها خدمت می کرد.
گردیه، زنی بیباک و دلاور
این بانو، زنی دلاور از خاندان مهران، یکی از هفت خاندان پارتی بود. و همچنین خواهر بهرام چوبین، همسر خسرو پرویز و همچنین مادر جوانشیر پسر خسرو پرویز. جوانشیر در دوران هرج و مرج بعد از کشته شدن خسرو، مدت کوتاهی سلطنت کرد. گردیه پس از برادرش، فرماندهی را به دست میگیره و در میدونهای نبرد، اونچنان شجاعت و شایستگی از خود نشان میده که همه تشویقش می کنن. گردیه تونست به مقام سپه سالاری برسه و در جنگ تن به تن با “تور” فرمانده خاقان چین، چینی ها رو شکست و کل لشکرش رو هم تار و مار کنه.
بانو گشسب، زنی جنگاور
آخرین بانویی که در این مقاله در موردشون قراره حرف بزنیم، ایشونن. بانو گشسب یه دختر معمولی نبود، شرط کرده بود زن کسی میشه که تو مبارزه بتونه شکست بخوره. اسم این بانو در برزونامه و بهمن نامه هم اومده.
منظومه ی بانو گشسب
یکی از مشهور ترین داستان هایی که در مورد بانو گشسب اومده، نبرد سه گانه ش با رستم هست. منظومه ای هم در مورد ایشون نوشته شده که تنها حماسه ی ملی ایران هست که یه بانوی پهلوان قهرمان داستان میشه در وصف جنگ آوری های این بانو بسیار در منظومه گفته شده. این منظومه چهار تا داستا داره:
- مبارزه ی بانو گشسب و فرامرز با رستم (که اینجا بانو حالت ناشناس دارن)
- به شکار رفتن بانو و فرامرز
- جنگ بانو با خواستگاران هندی
- جنگ پهلوانان ایرانی با یکدیگر بر سر بانو گشسب
این چهارتا داستان پیرامون زندگی بانو گشسب قبل از مرگ رستم نوشته شدند.
جمع بندی
همونطور که دارید میبینید، ایران همیشه مامن زنان قدرتمندی بوده، یک بانوی ایرانی امروزی ضمن خوندن زندگی نامه ی زنان موفق ایران باستان و درس گرفتن از اونها با خوندن کتاب های جدید و باید بتونن زنان موفقی بشن، باید راهنما هایی در این مورد و کتاب های زیادی در زمینه ی راهنمایی این بانوان نوشته شده که بیست کلید برای زنان فقط یکی از اونهاست.