انتشارات آداش | نشر آداش؛ ناشر رمان های برتر ایرانی و خارجی
نویسنده: صدای آداش 
چکیده
عباس معروفی نویسنده شناخته شده و پرکاری است که در عرصههای مختلفی مانند روزنامه نگاری، نمایشنامه نویسی و شعر فعالیت دارد. او متولد سال 27 اردیبهشت سال 1336 در تهران است و دیپلم ریاضی و فیزیک دارد اما تحصیلات خود را در رشته ادبیات دراماتیک در دانشکده هنرهای زیبا به اتمام رسانده است. قبل از آنکه زندگی کاری و هنری او دچار فراز و نشیب های فراوان شود به مدت 11 سال معلم ادبیات دبیرستان خوارزمی و هدف بود.
اگرچه عباس معروفی در یک خانواده مرفه به دنیا آمده است اما در دوران نوجوانی خود شغلهای مختلفی را امتحان کرد و به کارهای یدی زیادی جمله طلاسازی روی آورد. اما همیشه در رویای نوشتن به سر میبرد. او زمانی که تنها 18 سال داشت به سختی تلاش میکرد با بزرگان ادبیات ایران ارتباط برقرار کند تا اینکه در سال 1358 توانست به یکی از آرزوهای خود برسد و هوشنگ گلشیری را ملاقات کند. اقبال با او همراه بود چرا که توانست با محمد سپانلو نیز ملاقات داشته باشد و از آنها بیاموزد. او تنها یک سال پس از این ملاقات توانست اولین داستان کوتاه خود را با نام روبهروی آفتاب منتشر کند.
عباس معروفی بنیانگذار ماهنامهای فرهنگی ادبی و اجتماعی به نام گردون در سال 1369 بود. این نشریه فعالیت خود را تا سال 1374 ادامه داد. اما به دلیل شکایات زیادی که علیه محتوای آن انجام گرفته بود این نشریه توقیف و عباس معروفی از هر عالیت فرهنگی منع شد. تعطیلی این ماهنامه، مهاجرت ناخواسته را برای عباس معروفی رقم زد. او که به آلمان مهاجرت کرده بود نشریه گردون را مجددا در آن کشور افتتاح کرد.
هم چنین او در سال 1371 در مجله ادبی آیینه اندیشه فعالیت خود را شروع کرد این نشریه نیز در سال ۱۳۷۱ پس از سه شماره چاپ، منتقل شد.
همسر عباس معروفی
اکرم ابویی در سال 1343 در تهران متولد شد. او فارغ التحصیل آکادمی هنر در آلمان است و در برلین زندگی میکند. اکرم ابویی علاوه بر تدریس نقاشی تاکنون نمایشگاه های انفرادی و گروهی مختلفی را برگزار کرده است هم چنین او سه کتاب از مجموعه آثار خود با نامهای نگاهی به آن سوی جهان، طرحها و اینک تولد منتشر کرده است.
آثار عباس معروفی
نام عباس معروفی به سمفونی مردگان گره خورده است. سمفونی مردگان نام معروف ترین اثر عباس معروفی است که او را نه تنها در ایران بلکه در سطح بین الملل نیز به شهرت رساند. این اثر به زبان های مختلفی از جمله آلمانی، ایتالیایی و یونانی نیز ترجمه شده است. عباس معروفی رمان سمفونی مردگان را در سال 1363 آغاز کرد اما این اثر 5 سال بعد و در سال 1368 منتشر شد که به خوبی بازتاب دهنده سبک کاری شاخص اوست.
کتاب سال بلوا از دیگر آثار برجسته عباس معروفی است که در سال 1371 منتشر شده است. اگرچه این کتاب نیز یک رمان عاشقانه است اما مضامین دیگری چون مردسالاری را به تصویر میکشد. عباس معروفی به مدت 10 سال فعالیت فرهنگی کمی داشت که میتوان آن را تا حدودی به مهاجرت و چالش های آن مرتبط دانست. او در سال 1381 با کتاب پیکر فرهاد، فعالیت خود را ادامه داد و در سال 1382 کتاب فریدون سه پسر داشت را منتشر کرد. تماما مخصوص نام کتاب دیگر اوست که در نگاه اول شباهت زیادی با داستان زندگی خودش دارد. داستان از این قرار است، روزنامه نگاری که به جرم فعالیت های سیاسی به مهاجرت اجباری محکوم شده است.
مجموعه داستانها و نمایشنامههای عباس معروفی در سایه رمانهای برجسته او کمی ناشناخته مانده و کمتر کسی به آن پرداخته است. او تاکنون 7 مجموعه داستان و 6 نمایشنامه از خود به یادگار گذاشته است. دریاروندگان جزیره آبی تر یکی از شناخته ترین مجموعه داستان های او و خداوند گاو را آفرید آخرین نمایشنامه او است که در سال 1397 منتشر شد.
جوایز عباس معروفی
آثار معروفی به زبان های مختلفی ترجمه شده است و از این جهت تاثیر زیادی در شناساندن ادبیات فارسی به جهان داشته است. او در کارنامه خود جوایز بین المللی متفاوتی ثبت کرده است. اولین جایزه بین المللی او، جایزه هلمن/هامت بود که به صورت مشترک با هوشنگ گلشیری در سال 1996 به آنها اختصاص داده شد. در همین سال او از جانب اتحادیه روزنامه نگاران کانادا جایزه رونامه نگار آزاد را از آن خودش کرد. سمفونی مردگان که شاهکاری از عباس معروفی است در سال 2001 جایزه بنیاد انتشارات ادبی فلسفی سورکامپ را کسب کرد .
اشعار عباس معروفی
عباس معروفی به شعر نیز علاقه زیادی دارد و فردوسی یکی از شعرای مورد علاقه اوست. او در سال های اخیر فعالیت خود به شعر نیز پرداخته است. کتاب شعر نامههای عاشقانه و منظومهی عینالقضات و عشق در سال 2001 و چهل ساله تر از پیامبر در سال 2018 از او منتشر شد. عشق در اشعار او ساده و دوست داشتنی به دور از هرگونه تکلف و پیچیدگی توصیف میگردد.البته بخشی از منتقدان به شیوه شعرنویسی معروفی انتقاد داشتهاند و بسیاری از این نوشتهها را شعر نمیدانند.
لیستی از کتاب های عباس معروفی
- آونگ خاطره های ما
- دلی بای و آهو
- دریا روندگان جزیره ی آبی تر
- کتاب صوتی ورگ
- مسیو ابراهیم و گل های قرآن
- سمفونی مردگان (رمان)
- سال بلوا (رمان)
- فریدون سه پسر داشت (رمان)
- تماما مخصوص (رمان)
- پیکر فرهاد
- رو به روی آفتاب (داستان کوتاه)
- آخرین نسل برتر (داستان کوتاه)
- عطر یاس (داستان کوتاه)
- شاهزاده ی برهنه (داستان کوتاه)
- تا کجا با منی (نمایشنامه)
- آن شصت نفر، آن شصت هزار (نمایشنامه)
- و خدا گاو را آفرید (نمایشنامه)
بخشی از کتاب تماما مخصوص
بسیاری آن را خودزندگینامه عباس معروفی میدانند. اما به جز آن، این رمان تنهایی بشر را به زیبایی به تصویر میکشد. اما به هر حال این رمان یکی از بهترین آثار عباس معروفی است و همانطور که از آن انتظار میرود به خوبی سایر آثار معروفی است. تماما مخصوص داستان زندگی فردی به نام عباس ایرانی است که به آلمان مهاجرت میکند و در آنجا در یک هتل مشغول به کار میشود. شباهت قصه عباس ایرانی با زندگی نویسنده باعث شده برخی تصور کنند این کتاب در اصل یک خودزندگینامه است. در حالی که اصلا اینطور نیست!
تماما مخصوص 52 فصل دارد و موضوع سفر و مهاجرت مهمترین درونمایه آن است. این رمان را میتوانیم ترکیبی از 3 اثر قبلی او یعنی سال بلوا، سمفونی مردگان و فریدون سه پسر داشت بدانیم. معروفی به زیبایی در این رمان مشکلات و تنهایی افراد تبعیدی را به تصویر میکشد و رنج آنها را به ما نشان میدهد.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
“از مرگ نمی ترسیدم، از گیر افتادن می ترسیدم. دم را که فرو می دادم تا بازدم نمی دانستم چه بلایی سرم میآید، در هراس این بیخبری می خواستم از تنم فرار کنم. می خواستم پر باز کنم و یکباره بگریزم، اما توی تنم گیر افتاده بودم.“
بخشی از کتاب سمفونی مردگان
مشهورترین و بهترین اثر عباس معروفی که نه تنها برنده جایزه ادبی سورکامپ شده است، بلکه به سه زبان آلمانی، انگلیسی و عربی هم منتشر شده است. برای همین هم حتی در فهرست بهترین کتاب هایی که باید خواند هم قرار دارد! سمفونی مردگان داستان زندگی خانوادهای است که هر یک نماینده قشر خاصی از جامعه هستند. در واقع معروفی با نوشتن این کتاب سعی داشته تا مشکلات روشنفکر را به تصویر بکشد. نکته جالبتر اینکه رمان از چند جهت و از دریچه دید چند شخصیت بازگو میشود.
شخصیت اصلی این کتاب آیدین نام دارد. آیدین شاعر است و بر خلاف پدر و برادرش به مطالعه علاقهمند است. او را میتوانیم نماینده نسل جوان بدانیم. اورهان هم برادر کوچکتر اوست که به شدت تحت تاثیر تفکرات مذهبی و سنتی پدرش است.
بد نیست بدانید اگرچه عباس معروفی داستان سمفونی مردگان را در اردبیل روایت میکند، اما خودش هیچگاه به آنجا سفر نکرده است. با این وجود تصویر او از شهر و مردمانش فوقالعاده است. بعضی از منتقدان این اثر را مشابه رمان خشم و هیاهو از ویلیام فاکنر میدانند.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
گفته بود: “کاش آدم میتوانست با مرگ مبارزه کند.”
گفتم: “چه جوری؟“
گفت: “جوری که نخواهد بمیرد. یک تقلای حسابی.”
گفتم: “ممکن نیست. مرگ همیشه یک جور نیست. هر دفعه شکل تازهای دارد.”
بخشی از کتاب سال بلوا
ترکیبی از دنیای اسطورهها با زندگی روزمره! سال بلوا یکی از بهترین رمان ها و کتاب های غم انگیز است و داستان فوقالعادهای دارد. سال بلوا قصه دختری به نام نوشافرین را روایت میکند. پدر او سرهنگ نیلوفری است و برای ترفیع در کارش عازم شهری به نام سنگسر در نزدیکی سمنان میشود. البته اوضاع آنطور که سرهنگ و خانوادهاش انتظار داشتند پیش نمیرود.
عباس معروفی رمان سال بلوا را برای به تصویر کشیدن ظلم و محدودیتهایی که زنان مجبور به تحمل بودند مینویسد. عشق ممنوعه و عطش قدرت هم از دیگر درونمایههای داستان سال بلوا هستند.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
“میدانی اولین بوسه جهان چهطور کشف شد؟ دستهاش تا آرنج گلی بود گفت که در زمانهای بسیار قدیم زن و مردی پینهدوز یک روز به هنگام کار، بوسه را کشف کردند. مرد دستهاش به کار بود، تکه نخی را به دندان کند، به زنش گفت بیا این را از لب من بردار و بینداز. زن هم دستهاش به سوزن و وصله بود، آمد که نخ را از لبهای مرد بردارد، دید دستش بند است، گفت چه کار کنم. ناچار با لب برداشت، شیرین بود، ادامه دادند.”
بخشی از کتاب فریدون سه پسر داشت
داستان این رمان واقعی است و قصه مبارزات سیاسی فردی به نام مجید امانی را روایت میکند. انگیزه اصلی عباس معروفی از نوشتن کتاب فریدون سه پسر داشت این بوده که قتل و کشتار روشنفکران را محکوم کند. داستان این رمان در بحبوحه دوران انقلاب و سالهای قبل و بعد آن اتفاق میافتد. مجید که شخصیت اصلی داستان هم هست یک کمونیست است که داستان گاهی از زاویه دید او (به صورت اول شخص) و گاهی هم از زاویه دید سوم شخص روایت میشود.
معروفی در این رمان مرز بین رویا و واقعیت را از بین میبرد و اثری پست مدرن خلق میکند. نکته جالب درباره رمان فریدون سه پسر داشت این است که معروفی آن را به صورت رایگان در اینترنت منتشر کرد.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
“طبق آخرین تعریفهای علم روانشناسی، بیماریهای اعصاب و روان سه دستهاند. دسته اول کسانیاند که ادعا دارند مثل ادعای خدایی، یا رهبری، یا چیزی شبیه به این. این نوع بیماران هیچکس را قبول ندارند و حرف، حرف خودشان است. هیچوقت به حرفت گوش نمیدهند، فقط یک جواب آماده در چنته دارند، که هرچه بگویی آن را مصرف میکنند. اگر سر بچرخانی، دور و برت از اینجور آدمها زیاد میبینی.”
بیماری و درگذشت عباس معروفی
روز یکم شهریور ماه 1399 بود که معروفی با انتشار پستی در اینستاگرام، از ابتلای خودش به سرطان گفت. او در کپشن این پست مینویسد:
سیمین دانشور به من گفت: “غصه یعنی سرطان! غصه نخوری یکوقت، معروفی!“
و من غصه خوردم.
اینجا در بیمارستان شریته برلین، حالا یازده جراحی را پشت سر گذاشتهام، از دوشنبه وارد مرحلهی پرتو درمانی میشوم؛ در تونلی تاریک به نقطههای روشنی فکر میکنم که اگر برخیزم، هفت کتاب نیمهکارهام را تمام کنم و باز چند تا درخت بکارم.
هفت جراح و متخصص زبده عمل جراحی را انجام دادند. جراح فک و دهان گفت: “بدن شما چهل ساله است، هیچ بیماری و خللی در تن شما نیست؛ سرطان لنفاوی هم یک بدبیاری بوده. پش گِهبت“
گفتم: “در طب ایرانی به این بدبیاری میگویند غمباد.“
خندید.
در این مدت او بارها از روند مبارزه و پیشرفت بیماری خود گفت. تا اینکه در روز دهم شهریور سال 1401،سمفونی مردگان را این بار برای عباس معروفی نواختند. آن هم جایی به دور از وطن، درست مانند هوشنگ ابتهاج در آلمان.
— آداش درگذشت این بزرگ مرد ادب ایران رو تسلیت می گه.
-/گردآورنده، صدای رسا
